Philips werkt samen met patiënten en het grote publiek om aandacht te vestigen op de positieve invloed van kunst op de gezondheid

Kijken naar prachtige kunst is bijzonder goed voor het menselijk brein. Uit onderzoek blijkt dat kunst het cortisolgehalte verlaagt en een positief effect heeft op de gemoedstoestand en het fysieke welzijn van mensen ^[1]. Velen van ons zoeken naar manieren om ons lichaam en onze geest gezond te houden. Creatieve zelfexpressie kan daarbij een belangrijke rol spelen. Sommigen vinden hun heil in de nieuwste beweegtrend of motiverende podcast om hun lichamelijke gezondheid en welzijn te verbeteren, anderen kiezen voor een creatieve uitlaatklep zoals dansen, schrijven of kunst. De vraag is hoe we kunst niet alleen kunnen gebruiken om ons leven te verrijken, maar ook om het te verbeteren?

De kracht van kunst

Kunsttherapeuten moedigen patiënten aan om zelf actief met kunst bezig te zijn en hun emoties te uiten via het creatieve proces. Dit kan patiënten helpen mentale en emotionele trauma's, angst en depressie te verwerken. Kunst kan een veilige haven zijn voor de intense emoties die gepaard gaan met ziekte ^[2]. De laatste tien jaar hebben psychologen onderzocht hoe kunst op verschillende manieren kan worden gebruikt om emotioneel leed te verwerken, zichzelf en anderen beter te begrijpen, vermogen tot zelfreflectie te ontwikkelen, ziektesymptomen te verminderen en gedrags- en denkpatronen te veranderen ^[1].

Ziekenhuizen investeren in kunst omdat bewezen is dat dit patiënten en hun zorgverleners kan helpen en ondersteunen. Uit onderzoek blijkt dat de aanwezigheid van kunst de tijd die een patiënt in een ziekenhuis of gezondheidscentrum moet doorbrengen kan verkorten. Het wordt ook gelinkt aan kortere herstelperioden na operaties, minder lange behandeltijden in de geestelijke gezondheidszorg, kortere ziekenhuisverblijven enzovoorts ^[3].

Vermeer

Philips en het Rijksmuseum hebben een langdurige samenwerking en zoeken voortdurend naar nieuwe manieren om mensen met kunst te verbinden. Op 10 februari 2023 opende in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum de grootste tentoonstelling ooit van Johannes Vermeer. Nooit eerder werden zoveel schilderijen van Vermeer bijeengebracht. Maar liefst 28 van de 37 werken die hij schilderde zijn er samen te zien. Musea uit de hele wereld leenden schilderijen uit, waaronder New York, Washington, Tokio, Parijs, Londen, Dublin en Edinburgh. Het is een werkelijk betoverende en unieke tentoonstelling geworden.

Steeds meer studies tonen de impact en het belang van kunst op geestelijke gezondheid en welzijn aan. Philips heeft samen met hedendaags kunstenaar Nick Smith en Natalie van Gelder, die een MSc in Pedagogie en Educatie heeft en kunst gebruikt in veel van haar sessies, een project op touw gezet om mensen dichter bij Vermeer te brengen. Patiënten van het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven en het Prinses Maxima Centrum in Utrecht, maar ook Philips medewerkers en het grote publiek konden deelnemen aan inspirerende workshops. Gezamenlijk hebben zij gewerkt aan een reusachtig gemeenschappelijk kunstwerk. "Kunst maken kan ontspannend en belonend zijn, het kan stressniveaus verlagen, waardoor je je mentaal helderder en rustig voelt," voegt Natalie van Gelder toe. ​

Gemeenschappelijk project

Het kunstwerk werd op 22 februari onthuld in het Rijksmuseum. Kunstenaar Nick Smith creëerde een moderne kijk op Vermeers wereldberoemde Melkmeisje door zijn interpretatie van het stuk te verdelen in 192 panelen, waarbij elke deelnemer er één schilderde. Nick Smith: "Kunsttherapie richt zich niet op het artistieke talent van de patiënt, maar op zijn vermogen om zijn gevoelens te kanaliseren via kunst. Het is hartverwarmend om de collectieve inspanningen van patiënten van alle leeftijden te zien schitteren in deze moderne versie van een klassieker van Vermeer. Ik ben bijzonder trots dat dit nieuwe 'meesterwerk' te zien zal zijn in het Catharina Ziekenhuis”.

^{[1] Camic PM. Playing in the mud: health psychology, the arts and creative approaches to health care. J Health Psychol 2008;13(2):287–298 [PubMed] [Google Scholar]}

^{[2] Collie K, Bottorff J, Long BC. A narrative view of art therapy and art making by women with breast cancer. J Health Psychol 2006;11(5):761–775 [PubMed] [Google Scholar]}

^{[3] Fancourt D, Finn S. What is the evidence on the role of the arts in improving health and well-being? A scoping review. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe; 2019 (Health Evidence Network (HEN) synthesis report 67).}

^{https://www.who.int/europe/publications/i/item/9789289054553}